Oda do blogerek książkowych

fragment grafiki autorstwa Fiony Marchbank, całość tutaj.

Kilka dni temu Konrad „Sama dupę myj przed rżnięciem” Lewandowski, popularny pisarz polskiej fantastyki (co jest jakby znamienne) w dość ostrych słowach skrytykował zjawisko amatorskiego komentowania literatury na blogach powszechnie utożsamiane z subkulturą tak zwanych blogerek książkowych. Jaką formę owa krytyka przyjęła – domyśla się każdy, kto już wcześniej zetknął się kiedyś z jakimikolwiek wypowiedziami Konrada „Sama sobie pomachaj, idiotko” Lewandowskiego.

Generalnie jednak przewodasowe wynurzenia przypomniały mi o jednej ważnej rzeczy – o tym, jak bardzo kocham blogerki książkowe. Nie jako poszczególne jednostki oczywiście (choć i w takim ujęciu są przypadki, wobec których żywię cieplejsze uczucia), ale jako zbiorowość osób, które beztrosko i bezpretensjonalnie zajmują się czytaniem, komentowaniem, recenzowaniem, krytykowaniem, odradzaniem i polecaniem literatury wszelakiej. Dziewczyny (i chłopaki – nie ma bowiem żadnego logicznego powodu, dla którego facet nie mógłby zostać blogerką książkową) dzielnie stawiające czoła wszystkiemu, co zrzuci na nie pęczniejący z każdym rokiem rynek książkowy budzą mój najszczerszy podziw i to im właśnie chciałbym poświęcić niniejszą notkę.

W rzeczywistości, w której przeciętny mieszkaniec naszego kraju czyta mniej, niż pół książki rocznie blogerki książkowe, niczym Siłaczka z wiadomej lektury szkolnej nie dosyć, że podciągają tę średnią, to jeszcze swoją działalnością promują czytelnictwo. Duch przedsiębiorczości i zaradności pozwala im na załatwienie sobie całej sterty darmowych egzemplarzy recenzenckich (szczególnie podziwiam tę umiejętność, mnie bowiem nigdy nie udało się wysępić czegokolwiek od jakiegokolwiek wydawnictwa), sumienność i odpowiedzialność nakazują czytanie każdej podesłanej pozycji, ewentualne ostrzeżenie potencjalnych czytelników przed nabyciem literackiej kupy oraz wyławianie niespodziewanych perełek. I, co najważniejsze – tworzenie społeczności, powiązywanie swoich blogów siateczkami linków i odsyłaczy tworzących blogosferowy system naczyń połączonych.

Czy ich opinie zawsze są profesjonalne, wybitnie inteligentne, spójne i wyważone? Nie. Czy to coś złego? W żadnym razie, i to niezależnie od tego, co twierdzi Lewandowski. Dla mnie działalność blogerek książkowych to nie tyle krytyka, co internetowy ekwiwalent opowiadania o przeczytanych przez siebie książkach znajomym. Często przecież ludzie czytający chcą w jakiś sposób skanalizować swoje odczucia wobec przeczytanej pozycji, ale brakuje im zacięcia, intelektualnych narzędzi, doświadczenia lub wykształcenia, by w odpowiedni sposób opowiedzieć osobie trzeciej o danym dziele. Wiem, że ja tak mam z muzyką – kompletnie się na niej nie znam i choć czasem coś mnie ewidentnie zachwyci, to nie jestem w stanie wyartykułować, czemu akurat dana piosenka mi się podoba. Dlatego też bardzo rzadko piszę na blogu o muzyce, a jeśli już, to i tak najczęściej zamykam się w ogólnikach i pustych frazesach, z których ostatecznie nigdy nie jestem zadowolony. Jestem w stanie zrozumieć osoby, które mają podobny problem w pisaniu o literaturze – coś strasznie, ale to strasznie im się podoba, ale nie potrafią wskazać elementów, które to powodują, ponieważ odbierają prozę na poziomie emocjonalnym, nie analitycznym. Czy pisanie o książkach z poziomu emocjonalnego jest czymś złym? Oczywiście, że nie, choć należy podkreślić, iż takie podejście niewiele ma wspólnego z analizą krytyczną.

Ale, ale – żeby nie było, że robię z blogerek książkowych intelektualne kaleki, które trzeba usprawiedliwiać jakimiś pokrętnymi tłumaczeniami. Daleki jestem od tego. Jest całe mnóstwo blogerek książkowych, które nie tylko mają przygotowanie merytoryczne do wnikliwego, kompetentnego pisania o literaturze, ale też potrafią z tekstu wydobyć rzeczy, których ja nigdy nie umiałbym dostrzec. I na dodatek potrafią to w błyskotliwy, zajmujący sposób opisać. Takie blogerki trzeba kochać i szanować, albowiem są one nieocenionym skarbem wartym wagi ich stosików książkowych w złocie.

Czasem zdarza mi się podśmiewywać ze stereotypowego obrazu wiecznie szczęśliwej blogerki książkowej, która publikuje na swoim kolorowym blogu kolejne zdjęcia książkowych stosików. Nie ma tym jednak złośliwości, a raczej pewne rozczulenie folklorem tego nieformalnego środowiska, które w rodzimej blogosferze pełni niedającą się przecenić rolę animującą środowiska czytelnicze – z reguły takie, które przez wysoki i poważny mainstream niebrane na poważnie i, w najlepszym wypadku, są przezeń ignorowane (w najgorszym – traktowane w sposób, w jaki robi to Przewodas). Blogerki książkowe „obsługują” ten segment czytelniczy – osoby, które po prostu chcą ze sobą rozmawiać o ostatnio przeczytanej książce bez żadnych intelektualistycznych pretensji. I dobrze, że to robią. Tak więc, dziewczyny (i chłopaki) – trzymam za Was kciuki. Nie dajcie się zastraszyć Lewandowskim tego świata, tylko dalej róbcie swoje.